... تأویل ... در عالم اسلام ، بسیاری از معتزله در رفع ظواهر زیاده‌روی ... هر چیزی در این عالمظاهر و باطنی دارد، ظاهر در هر امری ... فانی، پیدا و ظاهر است، اما روح و عالم باقی ناپیدا و ... اهل شریعت و علمای احکام، از خاص و عام ، ظاهر و پیداست ...
... که آنان در مقابل ظاهر دین ــ که علم شریعت و اصول فقه ... عالمان به علم تأویل است. ... معنای تأویل نزد اهل‌طریقت ... = ...گذشتن از ظاهر ... در معنای اصطلاحی آن نزد عالمانظاهر، یعنی خارج کردن لفظ از ... به کتاب و سنت و علمظاهر و حدیث است و بعضاً ...
... معلوم می‌انجامد. به بیان دیگر، علمایظاهر از مراتب سه‌گانه علم؛ یعنی علم ... المسترشد اتباع علماءالظاهر فی العبادات و الطاعات و الانقیاد لظاهرعلم الشریعة؛ فانه ... و طاعات، از علمایظاهر پیروی کرده، علم به ظاهر شریعت را بپذیرند؛ چون ...
... طریقت معرفی می‌کنند و عالمانعلومظاهری را «زینت زمین و ... علمظاهر از عالم مُلْک است و علم باطن از عالم ملکوت، اولی علم اهل ... و لذا فضل علم باطن بر علمظاهر، فضل ملکوت است ... باطن و مقدّم داشتن علم باطنی بر علمظاهری و ولایت بر ...
